İçindekiler
Ergenlik normalde ne zaman gerçekleşir?
Ergenlik belirtilerinin başlama zamanı kızlarda ortalama 10 yaş, erkeklerde 12 yaştır. Ancak kız çocuklarında 8 yaştan, erkeklerde de 9 yaştan daha önce ergenlik belirtilerinin başlaması, erken ergenlik olarak tanımlanır ve tetkik edilmesi gerekir.
Erken ergenlik belirtileri
Kızlarda aşağıdaki belirtilerden birisi 8 yaştan önce görülürse erken ergenlikten bahsedilebilir ve tetkiki gerekir:
- Meme gelişimi,
- Hızlı boy artışı
- Genital bölge veya koltuk altında tüylenme,
- Adet görme
- Ergenlik sivilceleri çıkması
Erkeklerde ise aşağıdaki belirtilerden birisi 9 yaştan önce görülürse erken ergenlikten bahsedilebilir ve tetkiki gerekir:
- Testis ve penis büyümesi
- Hızlı boy artışı
- Genital bölge veya koltuk altında tüylenme, sakal çıkması
- Ergenlik sivilceleri
- Ses kalınlaşması
Erken ergenlik ne gibi sorunlara yol açar?
Ergenlik tamamlandıktan sonra boy uzaması durur. Ergenliğe erken giren çocukların boyu ilk aylarda yaşıtlarının çok önüne geçse de, uzun kemiklerin uçlarında uzamayı sağlayan kıkırdak yapılar erkenden sertleşip kemikleşerek erişkin çağı boyunun kısa kalmasına neden olurlar.
Erken ergenlik duygusal ve sosyal olarak da zor ve sıkıcıdır. Vücutlarında ortaya çıkan değişiklikleri erken dönemde kabullenemez, kendilerinin herkesten farklı olduğunu görüp bakışlar devamlı üzerindeymiş gibi hissederler. Üstelik tedavi edilmezlerse yaşıtlarından çok daha kısa kalmaları da uzun vadede psikolojilerini olumsuz etkileyecektir.
Erken ergenliğin nedenleri
Normalde ergenliği başlatan hormonal uyarılar beynin hipotalamus bölgesinden kaynaklanır. Bazen burada veya hipofizde, hormon üreten tümöral oluşumlar erken ergenliğe neden olur. Bazen de tümör olmaksızın travma kanama veya menenjit gibi enfeksiyonlar da erken ergenliğe neden olan hormon salgısını tetiklerler.
Erken ergenliğe giren kızların çoğunda belli bir neden bulunamaz ve çocuk öyle kendiliğinden ergenliğe giriverirken erkek çocuklarında bir “neden” bulmak daha olasıdır.
Erken ergenliğin tanısı
- Kemik olgunlaşma derecesinin tespiti için sol el bileği filmleri (Kemik yaşı tayini)
- Beyin görüntülemesi için tomografi ve/veya MR(emar)
- Hormon testleri,
- Testis veya yumurtalıkların ultrasonografisi gerekecektir.
Erken ergenliğin tedavisi
Tedavi nedene yöneliktir. Hormon üreten tümöre yönelik ilaç veya cerrahi tedavi ve üretilen fazla hormonların etkilerini ortadan kaldıracak ilaçlar ve başka hormonlar gerekebilir.
