Hamileliğin ardından, doğumla birlikte ilk haftalar annenin bebeğine kavuştuğu ve onu tanımaya başladığı eşsiz haz verici bir süreç olsa da, anne için bebeğiyle ilgili vesveselerin en yoğun yaşandığı günlerdir.
Yenidoğan bebeğin sağlıklı ve huzur dolu bir ortamda büyümesi adına, annenin bir çocuk doktorundan da destek alarak çoğu bu döneme özgü geçici olan bu sorunların üstesinden gelmesi gerekir. Bebek bakımı ile ilgili tecrübeleriniz geliştiği ve çoğaldığı taktirde bebeğiniz de sağlıklı bir şekilde büyüyecektir. Aşağıda bu dönemde çoğu hastalık olmayan bu durumlar hakkında pratik ve rahatlatıcı bilgiler vermek istedim.
İçindekiler
1. Beslenme Problemleri
Yenidoğan bebeklerde en sık rastladığımız sorunlardan birsi de beslenme problemleridir. İlk günlerde anne sütü yeterli olamayacak endişesiyle birçok anne bebeğine gereksiz yere mama vermektedir. Oysa ilk günler ve haftalarda az olan anne sütü sık sık emzirildiği takdirde hızla artar. Ayrıca bebeklerin ilk doğdukları andaki ihtiyaçları ile 5. gündeki aynı değildir. İlk gün kilo başına 60 ml yeterliyken, 5. günde bu ihtiyaç 150-160ml’leri bulur. Göğüs ucu çöküklüğü veya çatlakları olan anneler göğüs pompası, silikon meme başı gibi yardımcı araçlardan destek alarak emzirmeye devam edebilirler.
2. Yenidoğan Sarılığı
İlk hafta yenidoğan bebeklerin çoğunda rastladığımız sarılık fizyolojiktir, yani doğaldır-geçicidir. Fakat en sık kan uyuşmazlıkları ve diğer birçok nedene bağlı olarak gelişebilen patolojik sarılıklar, genellikle 3 günden önce başlar, hatta ilk 24 saatte bile başlayıp çok hızlı yükselebilir. Bu tip patolojik sarılıklar, bebekte beyin hasarına neden olabileceği için erken tanı konmalı ve tedavi edilmelidir. Bebek ne kadar düşük doğum tartılı, ne kadar erken doğmuşsa sarılık o kadar çok önemsenmelidir. Yenidoğan bebekte sarılıkla karşılaşılması durumunda hemen bir çocuk doktoruna gitmek gerekir.
3. Gaz Sancıları-Kusmalar-Kabızlık
Yenidoğan bebeğin genellikle 15 günlükten sonra nedensiz ağlamaları, sıklıkla kolik dediğimiz gaz sancılarına bağlıdır. Kolik ağrıları gaz ilaçları ve rahatlatıcı bitki çaylarına rağmen en az 4 ay kadar devam edebilir. Çok ağır ve inatçı ağlamalar varsa başka sebepler araştırılmalıdır. Bebeklerin mide kapağı ilk 4-5 ay tam çalışmadığı için fizyolojik ve geçici bir reflü normaldir; bu yüzden de emme sonrası ağızdan kesilmiş, süt, yoğurt gibi kusma gelebilir. Fışkırır tarzda değilse, gelişim normalse önemli değildir. Zaman zaman kaka rengi ve kıvamında değişiklikler, sümüksü bir yapı geçici ve normaldir. Bazen de bebekler 1 aydan sonra kakayı çıkartmakta güçlük çekebilirler, bu da gerçek bir kabızlık değildir. Ailenin inatçı kabızlık olarak ifade ettiği bu durum bebeğin makat bölgesi uyarılarak veya karına basın-masaj uygulayarak kolayca çözümlenebilir.
4. Burun Kuruluğu ve Tıkanıklıkları
Yenidoğan bebeklerin burunları havadaki nem eksikliğine karşı çok hassastır, bu yüzden de kolaylıkla tıkanır veya ısı farklılıklarına bağlı olarak günde 5-6 kez refleks hapşırıkları olabilir. Bunlar soğuk algınlığı gibi değerlendirilmemelidir.
5. Cilt Sorunları
Bazı bebeklerin yanaklarında anne sütünün içeriğine bağlı olarak sivilceler çıkabilir, anneden gelen hormonların çekilmesine bağlı ciltte kızarıklıklar, pütürler olabilir. Hormonal etki aynı zamanda göğüs şişmesi veya kız bebeklerde genital bölgeden kanlı-sümüksü bir akıntıya da neden olabilir.
6. Göbekte Akıntı-Kanama
Yenidoğan bebeklerin göbeği düştükten sonra bazen o bölgede kırmızı bir et parçası ve akıntı olabilir. Göbek granülomu adı verilen bu durumunda gümüş nitrat kalemi uygulayarak tedavisi için çocuk doktoruna gitmeniz gerekir.
7. Göz Sulanması ve Çapaklanma
Bebekte gözyaşı akması veya çapaklanmanın sık sık tekrarlaması durumunda gözyaşı kanallarında geçici bir tıkanıklık olduğu düşünülebilir. Bu durum masaj ve göz damlalarıyla ilk aylarda çoğunlukla kendiliğinden geçer, 6 aydan sonra geçmemesi halinde göz doktoruna başvurulması gerekir.
8. Göbek Fıtığı
Doğum sonrası ilk aylarda farkedilebilen göbek fıtıkları acil olmayıp, sıklıkla kendiliğinden düzelebildiğinden müdahale edilmez, takibe alınır. Ancak kasık fıtıkları ise acil ameliyat gerektirdiğinden hemen bir çocuk cerrahına başvurmak gerekir.
Aşağıdaki videolarda Uzm.Dr. Erdem Uzunoğlu, “Yenidoğan Bebek Bakımı ve Bebeklerde Ağlama Nedenleri” hakkında bilgiler veriyor.
