Astım akcigerlere kadar olan hava yollarini ( Bronşlar ) etkileyen bir hastaliktir. Bu hava yollari soludugumuz havayi burundan itibaren akcigerlere kadar ulastirir. Saglikli bir kiside bu soluma olayi kolayca gerçeklesir. Astimli bir kiside ise bazi dönemlerde soluma zorlugu meydana gelir. Astim atagi sirasinda bronslar ( hava yollari ) daralir ve havanin geçisi zorlasir. Bu hava yolu daralmasinin bazi nedenleri vardir. Bunlar:
•Bronslari çevreleyen kaslarin kasilmasi sonucu hava yollarinin daralmasi
•Bronsun içini saran zarin sismesi
•Hava yollarinda mukus ( sümük – balgam ) adi verilen yapiskan bir salginin asiri salinmasi ve bu salginin hava yollariniyer yer tikamasi
Aşağıdaki videolarda Prof.Dr. Mustafa Bakır, “Çocuklarda Astım” , “Alerji” ve çeşitli enfeksiyon hastalıkları hakkında bilgiler veriyor.
İçindekiler
Astım Nöbeti Belirtileri Nelerdir?
Bronslar daraldigi zaman solunum isini yapmak için daha büyük çaba sarf edilir. Akcigerlere giren hava daralan bronslardan disari çikarken zorlanir. Hasta bunu nefes darligi veya gögüste sikinti seklinde ifade edebilir. Bu sirada hasta islik sesine benzer (vizilti) bir ses çikarir. Akcigere girmis hava daralmis olan bronslardan disari çikarken, hasta asiri zorlanirsa, normalde soluma ( nefes alip verme ) isi için kullanilmayan boyun, gögüs, omuz ve karin kaslarini kullanir ve daha sik solur.
Astım Belirtileri Nelerdir?
•Öksürük. Astimin sik bir bulgusudur. Özellikle gece öksürügü olur. Egzersiz, soguk hava öksürügü arttirabilir. Hava yollarindaki mukus birikimi ve bronslari çevreleyen kaslarin kasilmasi nedeni ile olur.
•Vizilti. Astim nöbetinin sik karsilasilan bir bulgusudur. Akcigerdeki hava daralmis bronslardan disari çikarken zorlandigi zaman nefes verirken duyulur.
•Sik Soluma. Astim nöbeti sirasinda daralmis ve içi mukus ile dolmus bronslarda soluk alip verme isi zorlastigindan hasta daha sik nefes alip verebilir. Bunu saptamak için çocugunuzun 60 saniye içinde kaç kez nefes alip verdigini sayin; buldugunuz sayiyi normalde iyiyken olan dakikadaki solunum sayisi ile karsilastirin.
•Gögüs Duvari Derisinde Çekilmeler. Daha agir astim nöbetlerinde görülen bir bulgudur. Gögüs duvarinda kaburgalar arasindaki deri ve boynun önündeki deride içe çekilmeler olabilir. Bu bulgu saptandiginda hemen hastaneye basvurunuz.
Astıma Neden Olan Durumlar ( Uyaranlar ) Nelerdir?
Astimin sebebi tam olarak bilinmese de bu hastalikta hava yollarinin bazi uyaranlara asiri duyarli oldugu bilinmektedir. Bu uyaranlar hava yollarini uyararak astim atagi olusumuna neden olurlar. Bu uyaranlari söyle siralayabiliriz:
1. Allerjenler ( allerjiye neden olan maddeler )
Normal kisilere hiçbir zarari olamayan allerjenlere, allerjik astimi olan bir kisi maruz kalinca bir allerjik reaksiyon olur. Bu reaksiyon sirasinda tahris edici bazi kimyasal maddeler yapilir ve hava yollarindaki dokularin içene salinir. Kisi hem allerjik hem de astimli ise astim atagi geçirir. Bu allerjenlerin bazilari sunlardir:
Ev tozu, ev tozu akarlari ( böcekler )
•Çiçek tozlari ( polenler )
•Küf
•Hayvan tüyü
2. Enfeksiyonlar
Solunum yolu enfeksiyonlari ( grip, nezle ) astimli kiside hava yollarini uyararak astim atagina neden olabilir. Bu enfeksiyonlar okul ve / veya krese giden çocuklarda siktir.
3. Hava Değişimi
Mevsim degişimi, hava isisinin degismesi ( özellikle soguk hava ) ve nem oraninin artmasi, astimli bir kiside hava yollarini uyararak astim atagina neden olabilir
4. Egzersiz
Astimli bir kiside egzersiz hava yollarini uyararak astim atagina neden olabilir. Kosma gibi, daha fazla enerji tüketimine neden
olan yogun egzersiz türleri, birkaç dakika içinde bir astim atagina neden olabilir. Ancak bu nedenle astimli çocuklarda egzersizin
engellenmesi söz konusu degildir. Egzersiz öncesi uygun ilaç alimi ile astim atagi önlenebilir. Iyi tedavi edilen astimli bir çocukta
egzersiz sonrasi belirtiler olmamalidir. Oluyorsa tedavi planinin düzenlenmesi için bu durumu doktorunuza bildiriniz.
5. Irritanlar ( Tahris Ediciler )
Bazi maddeler duyarli olan bronslari tahris edebilir. Bu maddeler söyle siralanabilir: Sigara dumani, hava kirliligi, saç spreyleri, parfümler, temizlik maddeleri ve keskin kokular. Astimli bir kisinin yasadigi evin içinde hiç kimsenin sigara içmesine izin verilmemelidir.
Astimda olabilecek komplikasyonlar nelerdir ?
•Astim genellikle akcigerlerde kalici hasar yapmayan bir hastaliktir. Hastalik çok uzun yillardan beri var olsa da uygun tedavi ile akciger fonksiyonlari normale yakin olarak korunabilir.
•Astimda sorun bronslarda olmasina ragmen bir çok astimlida üst solunum yollari (burun, bogaz, sinüsler) ve kulaklar ile ilgili problemler eslik edebilir. Astimli çocuklarda siklikla kronik burun tikanikligi olur ve buna bagli olarak kulak enfeksiyonlari ve sinüzit meydana gelir. Buruna yönelik uygun tedavi ile (burun temizligi ve doktorun önerisi ile diger bazi ilaçlar) bu durumlarin olmasi önlenebilir.
•Astim bazi psikolojik problemlere neden olabilir. Agir astimi olan çocuklarda okul devamsizligi, spor etkinliklerine katilamama ve astim atagi sirasinda acil olarak hastaneye basvurular bu duruma neden olabilir. Uygun tedavi alan bir çocukta astim kontrol altina alinarak bu problemlerin olmasi önlenebilir.
Astim Nöbeti Önceden Anlasilir mi?
Astım nöbetinin ilk isaretlerini taniyabilir ve hemen tedaviye baslarsaniz, nöbetin gelisini engelleyebilir veya kisa sürede düzelmesini saglayabilirsiniz.
Bu İşaretlerden Bazıları
– Öksürük, özellikle gece öksürügü
– Burunda su gibi akinti
– Gözlerin altinda siyah halkalarda belirginlesme
– Uykuda huzursuzluk
– Soluk görünme
– Nezle, grip gibi üst solunum yolu hastaliklari
– PFM degerlerinde düsme
Nöbet Gelince Ne Yapmalıyım?
– Nefes alip verirken islik sesi duyulur
– Gögüs duvarinda ( özellikle kaburgalarda, boyunda ) içeri çökmeler olusur
– Nefes verme süresi uzar
– Nefes alma siklasir
– Öksürük veya nefes alirken islik sesi duyulmasi,
– Gece uyandiran öksürük,
– Çocugun bilinen erken nobet isaretlerinin varligi ( göz altinda siyah halkalar, nefes darligi, sik soluma gibi )
– Flow metre ( PFM ) degerinde düsüs, gibi belirtiler oldugunda;
1- Bricanyl inhalerin 2 puf veya Bricanyl turbuhalerin 1 kez seklinde uygulanmasi gerekir. Etkisi 15 dakika sonra
baslayacaktir. Eger düzelme saglanmazsa ilaci tekrarlayin.
2- Bir günde 6 kereden fazla kullanmak veya 4 saatten önce tekrarlamak gerekirse mutlaka hastaneye basvurunuz.
Hastaneye Giderken
-Protokol numarasinin yazili oldugu hastane kartinizi .
-Çocugunuzun kullandigi ilaçlari ( varsa Ventolin nebul’ü )
-Doktorunuzun verdigi takip formunuzu yaniniza alin.
-Çocugunuz yolda sikisirsa, Ventolin ya da Bricanyl’i mutlaka kullaniniz.
-Sakin olun, unutmayin telasiniz çocugunuza yarar saglamayacaktir.
