Cinsel yolla bulaşan hastalıklar ( CYBH ) , cinsel temas ile bulaşan mikrobik hastalıklar olup bakteri, virüs ve parazitlerden kaynaklanırlar. CYBH’lar cinsel temas veya kan yolu ile hastalığı taşıyan kişilerden sağlam kişilere bulaşabilir. Bu hastalıkların bazıları sadece genital bölgede yerleşirken bazıları da tüm vücutta yerleşerek insan sağlığını tehdit edebilir.
Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar Nelerdir?
CYBH’lardan bazıları gonore (bel soğukluğu), sifiliz (frengi), HIV virusu (AİDS), hepatit B, hepatit C, herpes virus, HPV DNA’sı, klamidya, mikoplasma ve ureaplasmadır. Cinsel ilişkide bulunulan partner sayısı arttıkça cinsel yolla bulaşan hastalık kapma riski de artar.Birden fazla kişi ile veya başka eşleri de olan kişiler ile cinsel temasta bulunmak CYBH alma riskini artırır. CYBH’lar doğum esnasında anneden bebeğe bulaşabilir ve yenidoğanda enfeksiyona neden olabilir.
CYBH’lara neden olan mikroorganizmalar kan, sperm veya vajinal sıvılar ile de taşınabilmektedir. Sağlıklı görünen kişiler taşıyıcı olabilmekte ve cinsel temas veya kan yolu ile bulaştırabilmektedir.CYBH’ların çoğunda erken dönem belirtisiz olup hastalık fark edilememektedir. Bir CYBH geçiren kişinin başka bir CYBH geçirme riski artmaktadır.
Kimler Risk Altında?
- Korunmasız ilişki yaşayan kişiler
- Cinsel aktif tüm kişiler
- Cinsel yolla bulaşan hastalık taşıyıcı kişiler
- Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan birini geçirmiş ve iyileşmiş kişiler
- Partnerinden emin olamayan tüm kişiler
- Genital bölgede lezyon olan kişiler
- Uyuşturucu kullanan kişiler
- Birden fazla eşli olan kişiler
Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıkların Belirtileri
Bu hastalıklar yıllarca belirtisiz seyredebileceği gibi çok değişik belirtiler de gösterebilir. Akut dönemde görülen belirtiler birkaç hafta içinde iyileşebilir. Ancak hastalık sürmekte ve geç dönem komplikasyonlarına neden olabilmektedir. Belirtiler aşağıdaki gibidir:
- Ateş
- Eklem ve kas ağrıları
- Halsizlik, vücutta sarı renk, idrar renginde koyulaşma
- Deri döküntüleri
- Şişkin ve ağrısız yaralar veya kaşıntılı ve ağrılı uçuğa benzer sivilceler
- Baş ağrısı
- İshal
- Bulantı ve kusma
- Vajinal kaşıntı ve akıntı
- Adet dışı düzensiz vajinal kanamalar
- İdrarda yanma ve ağrı
- Genital organda siğil
- Cinsel ilişkide ağrı
- Penis akıntısı
- Testislerde şişme ve ağrı
- Kısırlık
- Üreme organlarında abse gibi geniş yelpazede belirtileri mevcuttur.
CYBH’ların erken dönemde testler ile tespit edilmesi hastada oluşabilecek komplikasyonların durdurulması ve hastalığın diğer bireylere bulaşmasının önlenmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Özellikle CYBH’ların tanısında klinik belirtier çoğu kez yetersiz kaldığı için hastalıkların doğrulanması amacı ile CYBH’lar ile ilgili tarama testleri uygulanmalıdır.
CYBH dışarıdan bakarak anlaşılmaz. CYBH’lardan korunmak için tek eşli yaşam tercih edilmelidir.Ayrıca yeni birlikteliklerde mutlaka bu konu sorgulanmalı veya prezervatif kullanılmalıdır. Hastalık bulaşmış kişilerin birlikte olacakları kişileri mutlaka uyarmaları gerekmektedir.Hasta ve partneri tedavi olmalıdır. Ayrıca aynı evde yaşayan diğer kişilerin aşılanması; hastalıklı kişinin makas, jilet ve diş temizlik eşyalarının asla kullanılmaması gereklidir.
CYBH’lar tedavi edilseler bile korumasız ilişki veya kontrolsüz kan nakli ile tekrar bulaşabilir. Diğer bir deyişle CYBH’lara karşı bağışıklık oluşmaz. Prezervatif de tam olarak CYBH’lara karşı koruma sağlamaz.
Aşağıdaki videolarda Prof. Dr. Yücel Karaman, “Çeşitli Kadın Hastalıkları” ve “Tüp Bebek” hakkında bilgiler veriyor.
