Bir anne olarak, yeni doğan bebeğiniz için en iyi kararları vermek istediğinizi çok iyi biliyoruz. Bu yüzden emzirmek pek çok kadın için doğal seçimdir. İlk 6 ay süresince anne sütünüz bebeğinizin beslenme için ihtiyaç duyduğu bütün gıdayı karşılar. Eğer anne sütüyle emzirmeniz mümkün olmuyorsa doktorunuz size ne yapmanız gerektiğini söyleyecektir. Bebekler doğal emme güdüsüyle doğsalar da, her ikinizin de emzirme sürecine alışması biraz zaman alabilir ve bazı ufak sorunlar yaşayabilirsiniz. Bu yazı anne sütünü önem,n, iyice anlamanız ve yaşayabileceğiniz ufak sorunlara çözüm bulabilmeniz amacıyla yazılmıştır. Bebeğinizle doğru ve huzurlu bir emzirme ilişkisi oluştururken, geçen sürenin hem bebeğiniz hem de sizin için bir öğrenme süreci olduğunu hiç unutmayın.
İçindekiler
Anne sütünün özellikleri
İlk 6 ayda anne sütü ile beslenen bebekler ishal, zatürre gibi bulaşıcı hastalıklara ve alerjik hastalıklara daha az yakalanırlar ve daha sağlıklı büyürler. Karyola ölümleri ve Ani Bebek Ölüm Riski Sendromu riskini azaltır. Anne sütü enfeksiyonlara dayanıklılığı arttırır. Kulak iltihaplarını, mide rahatsızlıklarını önler, aynı zamanda gözün görme yeteneğini arttırır. Konuşma ve çene yapısının gelişimini ve de yüksek IQ potansiyelini sağlar. Ayrıca ilk 6 ay sadece anne sütü ile beslemek erişkin çağında görülen , diyabet, kalp hastalıkları gibi hastalıkları önlemede de etkindir. Hatta son yıllarda yapılan çalışmalar kanser, romatizma ve bazı otoimmun hastalıkların gelişme olasılığını azaltmada bile etkili olabileceğini göstermektedir.
Doğumdan sonra ilk günlerde salgılanan anne sütü çok besleyicidir, bebeğinizi sık sık(bir-iki saat arayla ya da ağladıkça)emzirerek bu sütten yararlanmasını sağlayınız.
Kolostrum’un yararları
Başlangıçta sütünüz “kolostrum” denilen sarımsı bir sıvı halinde olacaktır. Bu sıvı vitamin ve mineral yönünden zengindir ve bebeğinizin bağışıklık sistemini mikrop kapma ve hastalanmalara karşı koruyacak antikorlar içerir. Birkaç gün sonra sütünüz, alışılmış beyaz rengine dönüşecektir. Yine de beyaz renk alan anne sütü inek sütü kadar beyaz görünmez. Anne sütünüzün rengi emzirmeden emzirmeye değişebilir. Bazen su görünümünde de olabilir ancak bu durum sütünüzün besleyici olmadığı anlamına gelmez. Bebeğiniz büyüdükçe, onun değişen ihtiyaçlarına göre anne sütünüzün bileşimi de değişecektir.
Anne sütünde bütün vitaminler vardır, yeterli olmayan yalnızca D vitaminidir. Anne sütü ile beslenen bebeklere 2-4. haftadan başlayarak doktorunuzun vereceği D vitamini içeren damla ya da şurubu düzenli kullanınız.
Anne sütü bebeğinizi hastalıklardan nasıl korur?
Anne sütü yiyecekten farklı bir şeydir. Aslında kan gibi karmaşık ve canlı bir bileşendir. İçinde uzun bir liste halinde sıralanabilecek aktif mikrop düşmanı ve sağlık dostu maddeler barındırır. Bunlar bebeklere sık ya da az görülen hastalıklara karşı mücadelelerinde yardım ederler.
Kolostrum, annelerin doğum sonrası ilk günlerde ürettiği süt (özellikle lgA bakımından zengindir) yeni bebeğin mikroplardan ve vücuduna giren yabancı maddelerden korunmaya muhtaç olduğu dış dünyadaki ilk günlerinde ona gereken desteği sağlar. Kolostrum aynı zamanda anne sütünden daha fazla miktarda beyaz kan hücresi ve hastalıklarla savaşan bileşenler içerir. Kolostrum bebeğinizin ilk önemli bağışıklık silahıdır.
Bağışıklıklar şartlara göre oluşur. Her anne yeni doğmuş bebeğini korumak için uygun sütü sağlar. Bir bebek yeni bir mikropla karşılaştığı zaman annenin vücudu o mikroba karşı antikorlar üretir. Bu antikorlar anne sütünde ortaya çıkar ve bu yolla bebeğe geçer.
Bebeğiniz için en iyi… Sizin için en iyi
Bebeğin hayata başlangıç aşamasında ona mümkün olan en iyi başlangıcı sağlamak ve eşsiz bir sevgi bağı oluşturmanın yanında, emzirmek siz annelere de aşağıdaki avantajları sağlar:
Hamilelik döneminde aldığınız kiloları emzirerek vermenizi sağlar. (Eğer gereğinden fazla kalori almazsanız)
Bebeğin doğumundan sonra rahminizin normale dönmesine yardım eder. Sütün fışkırmasını sağlayan beyinden salgılanan oksitosin hormonu aynı zamanda rahmin küçülmesini ve eski haline dönmesini sağlar.
Araştırmalara emzirmeyle beraber kemik erimesi ve ileri yaşlarda kalp krizine yakalanma riskiniz azalır. Hatta rahim ve göğüs kanseri risklerini azalttığı bilinmektedir.
Nasıl Emzirmeli?
- Bebeğinizi onun sevdiği tarafınızda tutun, onu vücudunuz boyunca sarılı tutmaya çalışın. Emzirirken aynı taraftaki kolunuzla destek sağlayın. Bebeğiniz “sizinle göğüs göğüse, çenesi göğüs hizanızda” yatıyor olmalı ağzı göğsünüzde ve meme ucuyla aynı hizada olmalı. Kucağınızda bulunduracağınız bir yastık faydalı olabilir. Bebeğinizin altta kalan kolunu vücudunuza sarın. Emzirirken bebeğinizin yüzü, omuzları ve vücudu memeye dönük, meme ucu hizasında olmalıdır. Kendiniz de rahat bir pozisyonda oturunuz. Bebeğin yalnız meme ucunu değil, meme ucu etrafındaki koyu renkli bölümü de kavramasına dikkat ediniz. Bu şekilde hem bebek iyi emer, hem de meme ucunuz zedelenmez.
- Serbest elinizle bebeğinizi göğsünüze doğru yöneltin. Göğüs ucunuzla alt dudağına dokunun ve bebeğinizin ağzını geniş açması için bekleyin.
- Ağzı geniş açılır açılmaz bebeğinizi hızlı bir şekilde göğsünüze götürün, bebeğinizin meme başınız ve etrafındaki koyu kısmın büyük bölümünü de aldığından emin olun.
- Bebeğiniz emerken ağzının genişçe açık olduğunu ve iki dudağının dışa doğru açıldığını ya da göğsünüz üzerine kapandığını fark edeceksiniz.
- Bebeğiniz doyduğunda duracak ve göğsünüzü bırakacaktır. Eğer bebeğinizin göğsünüzü bırakmasını isterseniz, bebeğinizin emmesini durdurmak için temiz küçük parmağınızı ağzının kenarına yerleştirebilir. Ya da burnunu hafifçe sıkabilirsiniz.
Emzirmeye devam
- Göğüslerinizde süt yapımını arttıran en önemli etmen, bebeğinizi sık aralarla ve yukarıda belirtildiği şekilde uygun teknik ile emzirmenizdir. Emziren anneler her zaman sütyen giymelidirler. Sütyen bol ve pamuklu kumaştan yapılmış olmalıdır. Göğüslerin boşalması ile süt yapımı artar. Bu nedenle bebeğinizi sık emziriniz. Bebeğinizin emmediği durumlarda göğsünüzü elinizle sağarak ya da bir süt pompası kullanarak mutlaka boşaltınız.
- Bebeği emzirirken göğüs uçlarında çatlak gibi durumlar görülebilir. Bu durum çoğu kez bebeğin yalnızca meme ucunu emmesinden kaynaklanır. Böyle bir sorun ile karşılaştığınızda bebeğinizi yukarıda belirtilen doğru teknikle emzirmeye devam edin, göğüslerinizi kuru tutun. Geçmezse doktorunuz veya hemşirenizle görüşünüz.
- İlk 6 ay bebeğinizi yalnızca anne sütü ile besleyiniz. Bu aylarda anne sütü ile birlikte verilen ek besinler emme gereksinimini ve sıklığını azaltacağı gibi dolaylı olarak sütünüzün azalmasına neden olurlar ve anne sütünden yeterince yararlanmasını engeller. İster hastalık durumu olsun ister hava çok sıcak olsun altı aydan önce bebeğinizin anne sütü dışında su veya başka sıvılara ihtiyacı yoktur. (bitkisel çaylar, meyve suyu, mama gibi)
Anne sütünün yetersiz olduğu düşüncesi ile doktora danışmadan bebeğinize yeni bir besin vermeyiniz. Başka bir besin vermek gerektiğinde bunun nasıl hazırlanacağını iyice öğreniniz ve temizlik kurallarına çok dikkat ediniz.
Beslenme zamanları
Bebeğiniz ve siz kısa zamanda kendi esnek beslenme modelinizi kuracaksınız, fakat genel olarak 24 saatlik bir gün için 6-8 kez emzirme beklenebilir. Bazen bebeğiniz daha sık beslenmeyi isteyebilir. Bu normaldir, sıklıkla ilk haftalardaki hızlı büyümeye bağlı olarak ortaya çıkar ve birkaç hafta içinde sona erecektir. Zamanla beslenme saatleri arasındaki aralığın uzadığını göreceksiniz.
Her emzirmede ilk gelen süt daha az yağ içeren “ön süt” tür. Bebek emmeyi sürdürdükçe sütün bileşimi değişir, yağ miktarı artar. En fazla yağ içeren süt, emzirmenin sonunda salgılanan süttür. Buna “son süt” denir. Bebeğin hem ön süte hem de son süte ihtiyacı vardır. Bebek memeye doğru yerleştirilip, doyana ve memeyi kendisi bırakana kadar memede tutulursa, hem ön sütü hem de son sütü alır. Bebek daha emmek istiyorsa ikinci meme de verilebilir. Eğer İki meme de verilmişse bir sonraki öğüne son verilen taraftan başlanılır. Birçok bebek, tek memeyi 5-10 dakikada emmekle doyar ve uyur. Bazı bebekler ise 20- 30 dakikadan önce memeyi bırakmazlar.
Ne kadarı yeterlidir?
Normal olan bebeğinizin tatmin olduğu, yani doyduğunda emzirmeyi durdurması ve göğsünüzü bırakmasıdır. Emme süresinin uzunluğu değişkendir. Bebeğiniz beslenmeye başladığında ilk süt akıntısı başlayana kadar güçlü ve hızlı emecektir. Emzirme ilerledikçe bebeğiniz daha yavaş ve ritmik olarak emmeye devam edecektir. Bir süre sonra bebeğiniz sakinleşir, hatta uyur gibi de görünebilir. Bu durum genellikle yağ içeriği yönünden zengin olan son süte ulaşıldığında meydana gelir.
Bebeğinizin ağırlığı düzenli bir şekilde (ilk 3 ay, haftada 150-250 gr) ve beslenme saatleri arasında belli bir süre sonra(2-3 saat) bebeğiniz ağlayıp emme sonrasında da bariz şekilde sakinleşiyorsa, yeterli şekilde beslendiğini anlayabilirsiniz. En önemli göstergelerden biri de bebek bezleridir ve günde en az 6-7 bez değişimini(çiş) bekleyebilirsiniz. Anne sütü ile beslenen bebekler her beslenmeden sonra az miktarda kaka yapabilirler, bu durum normaldir, endişelenmeyiniz. Ancak bebekler bazen de kakalarını biriktirerek 3-4 günde bir yapabilirler. Ancak iyi beslenen bir bebek mutlaka yeterli çiş yapacak ve kilo alacaktır.
Bebeğin iyi emebilmesi için
- Özellikle sabahları emzirirken, göğüsleriniz başlangıçta çok doluysa bir miktar sütü dışarıya sıkmanız bebeğinizin göğsünüzü daha kolay kavramasını sağlayacaktır.
- Gerekli olduğunda yardım isteyin.
- Eğer beslenme güçlükleri yaşıyorsanız, bebeğiniz altına olması gerektiği kadar yapmıyorsa ya da normal hızda kilo almıyorsa bilgili birinin yardımına başvurmanız gerekir. En iyisi hekiminizden acilen bir randevu alınız.
Emzirme sırasında dikkat edilmesi gerekenler:
- Emzirmeye başlamadan önce ellerinizi yıkayınız.
- Göğüsleri günde bir kez duru suyla yıkamak ve aralarda kuru temiz bir petle silmek yeterlidir. Göğüslere çok fazla temizlik yapmak ciltteki faydalı mikropların ölmesine yol açarak pamukçuk oluşumuna yol açabilir. Bu nedenle eskilerin önerdiği karbonatla silmek de oldukça sakıncalıdır.
- Emzirirken meme ucu ve etrafındaki kahverengi halkanın çocuğun ağzını tamamıyla kapatacak şekilde olmasını sağlayınız.
- Bebeğinizi rahat olduğunuz bir şekilde emziriniz. Bu yatarken, otururken ya da ayakta olabilir. Öne eğilmeden bebeği size yaklaştırarak emzirseniz sırtınızın ağrımasına engel olabilirsiniz. Gerekirse sırtınızı ve bebeğin altını yastık ile destekleyebilirsiniz.
- Beslenmek sıklığını ve süresini bebeğinizin isteğine göre düzenleyiniz. Bebeğin sık aralarla emzirilmesi süt yapımını artırır.
Diyet
- İyi dengelenmiş bir diyet uygulamaya ve çok su içmeye dikkat edin. Genellikle mideyi yoran veya siz ve diğer aile üyeleri için alerjik olabileceğini bildiğiniz yiyeceklerden kaçınmaya çalışın.
- Bebek emziren annelerin iyi beslenmesi özellikle anne sağlığı açısından önemlidir. Bu nedenle annelerin, düzenli ve çeşitli yiyecek gruplarından dengeli beslenmesi gerekmektedir.
- Emziren anne, günde en az 2 su bardağı süt veya yoğurt, tüketmeli, hergün tüm besin guruplarını (meyve, sebze, et, tahıllı yiyecekler)düzenli olarak yemelidir.
- Kahve, çay, kolalı içecekler ve çikolata gibi maddelerin alımını azaltın çünkü aldığınız bu tür besinlerin içerdiği kafein gibi bazı maddeler bebeğinizi çok hareketli ve huzursuz bir hale getirebilir. Emziren anneler asla sigara içmemeli ve alkol almamalıdırlar çünkü alkol ve sigaradaki zararlı maddeler süte geçerek bebeğinizin sağlığını olumsuz etkileyebilirler. Ayrıca evin hiçbir odasında ne siz ne başkaları sigara içmemelisiniz, bu pasif sigara içiciliği ile bebeğinizde bazı solunum yolu hastalıklarının olasılığını arttırır.
