Meningokok menenjit aşısı günümüzde en çok tartışılan konulardan birisidir. Bu aşıların uygulanmasında tam bir fikir birliği yoktur. Meningokok aşı stratejileri ülkelere göre değişmektedir.
Meningokok bakterisinin neden olduğu meningokoksemi ve meningokoksik menenjit her yaş grubunda ciddi hastalık ve ölümlere neden olmaktadır.
Meningokok enfeksiyonlarında tanı koymak zordur. Çoğu kez tablo ateşle başlar , bulguların özgül olmayışı tanının ve tedavinin gecikmesine neden olur. Klinik tablo saatler içinde belirginleşir, tanı ve tedavi de gecikme ciddi sekel ve ölümlere yol açar.
İçindekiler
Meningokok enfeksiyonu nasıl bulaşır?
Enfeksiyonun bulaşmasında hastalar ve taşıyıcılar önemlidir. Solunum yollarında bulunan bakteri;
- Öksürük
- Öpme
- Aksırık yoluyla
- Hasta veya taşıyıcıların kullandıkları çatal, kaşık, bardak gibi malzemeleri paylaşan kişilere enfeksiyon bulaşmaktadır.
Meningokok enfeksiyonun hangi bölgeler de sık görülmektedir?
Enfeksiyon dünyanın her bölgesinde görülür. Esas olarak Afrika Menenjit kuşağında salgınlara neden olur. Diğer bir bölge Suudi Arabistan ‘dır. Hac ve Umre nedeniyle bu bölgeye seyahat edilmesi ülkemizdeki enfeksiyon riskini artırmaktadır.
Meningokok enfeksiyonundan korunma:
Meningokok enfeksiyonunda korunma iki başlık altında özetlenebilir.
- Taşıyıcıların tanımı ve tedavisi
- Aşı ile korunma
Son derece ciddi olan Meningokok enfeksiyonlarında aşı ile korunma her geçen gün daha da önem kazanmaktadır.
Meningokok menenjit aşısı tipleri
İki tip meningokok menenjit aşısı mevcuttur.
- Polisakkarit aşılar
- Konjuge aşılar
Polisakkarit aşılar günümüzde uygulanmamaktadır. Ülkemizde üç aşı firmalarına ait konjuge aşı bulunmaktadır. Bu aşılar A,C,W,Y sero gruplarını içermektedir. Uygulanan bu aşıların uniform olmaması ve uygulama stratejilerindeki farklılıklar karışıklığa neden olmaktadır.
Meningokok aşılarının isimleri ve uygulama yaş aralığı aşağıda özetlenmiştir.
Aşı ismi Serogrup ve aşı tipi Uygulama Yaş aralığı
Menactra A,C,W,Y konjuge aşı 9 ay – 65 yaş
Menveo A,C,W,Y konjuge aşı 2 ay – 65 yaş
Nimenrix A,C,W,Y konjuge aşı 6 hafta – 65 yaş
* Yaş sınırının ülkemizde uygulamalarında 65 yaş ve üstü olabileceği bildirilmiştir.
Menactra :
* 9 ay – 2 yaş arasında , 3 ay ara ile iki doz olarak
* İki yaş üzerinde tek doz olarak uygulanır.
Menveo :
* 2 ay – 12 aylarda 4 doz
2 ay ,4,6 ve 12-16 aylarda
* 7 – 23 ay 2 doz
İlk dozdan 3 ay sonra 2.ci doz 2 yaşına kadar uygulanabilir.
* İki yaş ve sonrası tek doz olarak önerilmektedir.
Nimenrix :
* ilk doz 6 haftalıkken önerilirse de pratik olması açısından 2 ayda başlanabilir.
3 ay , 5 ay ,1 yaş önerisi mevcuttur.
* Bir yaş ve sonrası tek doz olarak uygulanır.
Meningokok aşısı kimlere yapılmalıdır?
Meningokok aşısı çocuk ve erişkin yaş grubunda yapılması önerilen bir aşıdır.
Risk taşıyan her hastaya aşı yapılmalıdır. Risk grupları nelerdir?
- Kalabalık ortamlardaki çocuk ve erişkinler
- Kreş , Okul çocukları
- Askeri okul ve yurtlarda kalan gençler
- Temas riski taşıyan laboratuvar personeli
- Kompleman eksikliği
- Aspleni ( dalak yokluğu veya fonksiyonunun olmaması)
- HIV enfeksiyonlu çocuklar
- Enfeksiyonun yaygın olduğu bölgeler seyahatlar . Hac ve Umre ziyaretleri çok önemlidir.
Meningokok aşısının çocukluk yaş grubunda uygulanması benimsenmiştir. Bu aşının ulusal aşı programına girmesi önerilmektedir.
Hamilelik döneminde kullanımına ait kısıtlı veriler mevcuttur.
Hac ve Umre gidenler rutin aşılama programına alınmıştır.
Meningokok aşısının koruyuculuğu ne kadardır?
Bu konuda yapılan çalışmalar sınırlı olup koruyuculuğun 3-5,5 yıl arasında değiştiğini bildiren çalışmalar mevcuttur.
Uygulanan aşılar 4 serogrubu kapsamaktadır. B serogrubuna karşı korunma söz konusu değildir.
Meningokok aşısı % 100 koruyucu değildir.
Rapel doz (pekiştirme) dozu gerekli midir?
ABD de 11 -12 yaşta aşı uygulanan gençlere 15 -16 yaşında rapel dozu yapılmaktadır.
Kısıtlı olan çalışmaların bazılarında korumanın tam olmadığı, rapel dozunun uygulanabileceği vurgulanmaktadır.
Özetle risk durumu devam ediyorsa 3-5 yıl sonra tekrar doz uygulanmalıdır.
Taşıyıcı olanlarda aşılamadan bir yıl sonra yeterli korumanın geliştiği görülmüştür.
Sonuç olarak
- Meningokok enfeksiyonunda korunma çok önemlidir.
- Ulusal aşı takvimine meningokok aşılarının girmesi ile meningokok enfeksiyonun kontrol altına alınabileceği ümit edilmektedir.
Aşağıdaki videolarda Uzm. Dr. İsmail Gönen, “Çocukluk Dönemindeki Aşılar” hakkında bilgiler veriyor.