Ciltten kabarık büyük, bazen kenarları daha farklı renkte olabilen, kaşıntılı ve kızarık alerjik deri döküntülerine Ürtiker ya da halk arasındaki adıyla Kurdeşen diyoruz.
Çocuk daha önceden duyarlı olduğu bir ilaç içer, bir bitki veya hayvanla temas eder veya gıda alırsa vücutta alerjiye neden olan histamin adlı bir madde salgılanır. Histaminin de deride şişme, kızarma, kaşıntıya neden olucu etkisi vardır. Ürtiker hastalık süresine göre iki tipe ayrılır:
1-Akut ürtiker: Genelde 1 – 7 gün sürer.
2-Kronik ürtiker: 6 haftadan uzun sürer, nedenini bulmak da tedavisi de zordur.
Ürtiker Belirtileri
Genelde ani başlangıçlı kızarıklık, kabartılı ve kaşıntılı deri döküntüleri olur. Zaman içinde (saatler veya dakikalar) yeni döküntüler çıkar. Döküntülerin sınırları belirgin, üstleri dümdüzdür. Büyüklükleri 0,5 cm’ den başlayıp 1–15 cm’ e kadar artabilir. Birleşerek kümeler yapabilir. Kulak, dudak ve göz kapaklarında şişme yaparsa anjiyoödem adı verilen tablo ortaya çıkabilir.
Ürtiker olarak başlayan bir alerjik reaksiyon anafilâksi ile devam edebilir. Anafilâksi alerji nedeniyle ortaya çıkan şok tablosudur ve hayatı tehdit eder.
Ürtiker Nedenleri
- Yiyecekler: Kuruyemişler, yumurta, çilek, domates, kabuklu deniz ürünleri, boyalı gıdalar
- İlaçlar: Aspirin, antibiyotikler, ağrı kesiciler başta olmak üzere tüm ilaçlar
- Sıcaklık değişiklikleri: Aşırı sıcak, soğuk ve güneş
- Böcekler: Arı, kırmızı karınca, hamam böceği
- Enfeksiyonlar: Özellikle viral enfeksiyonlar sırasında ürtiker sıktır. Nadiren Beta mikrobuna bağlı boğaz iltihapları, Coli’ye bağlı idrar yolu enfeksiyonlarında bile görülebilir.
- Egzersiz: Terleme ve aşırı egzersiz ile ürtiker ortaya çıkabilir
- Temas ve Basınç: Isırgan otu gibi bazı bitkilerin, zehirli bazı deniz hayvanlarının temas etmesi, uygunsuz kozmetik ürünler, bazen bir elbise veya çorabın lastiğinin sıkması bile ürtikere neden
- Psikolojik nedenler: Stresten de ürtiker oluşabilir.
Ürtiker Tedavisi
Hastalık şiddetine göre antialerjikler (antihistaminikler), ağız yoluyla veya enjeksiyonla verilebilir. Yetersiz kalırsa kortizonlu ilaçlar gerekebilir. Dudak, dil ve gözde şişme olursa adrenalin iğnesi yapılmalıdır.
Dikkat: Eğer neden saptanabiliyorsa her alerjik reaksiyonda olduğu gibi ürtikerde de neden olan etkenden koruma en etkili yöntemdir. Ancak yapılan çalışmalarda çoğu zaman ürtikerin nedeni tespit edilememektedir. En doğrusu Hastanın veya ailesini gözlemidir.
Aşağıdaki videolarda Prof. Dr. Mustafa Bakır, “Alerji ve Enfeksiyon Hastalıkları” hakkında bilgiler veriyor.
