Bebeklerde Ek Gıdaya Geçiş

Bebeklerde Ek Gıdaya Geçiş
Bebeklerde Ek Gıdaya Geçiş

İçindekiler

Bebeklerde ek gıdaya geçiş için genel prensipler:

Yalnız anne sütü ile beslenen bebeklerde ek gıdalara 6. aydan sonra başlanır.

4-6 arasında bebek yeterli kilo almıyorsa yalnız anne sütü ile beslenmeye devam ediniz ve ek besinlere için doktorunuza danışın. Mama ile beslenen bebekler için 4 ayda  muhallebi, 5 ayda yoğurt eklenebilir. Sebze-meyveler 6 aydan önce eklenmese iyi olur.
Bu dönemde çocuğunuza verdiğiniz ek gıdaların anne sütünün tamamlayıcısı olduğunu unutmayınız. Mümkünse 6-8 ay arası  halen günlük enerjinin %70-80’i  anne sütünden  gelmeli. Bunun pratik anlamı anne sütü bol ve bebek emmeye istekli, kilo alımı da iyiyse 8 ay dolana kadar günde 2 öğünden fazla eklenmeyerek anne sütünden daha bol  faydalanması sağlanabilir. Ancak sebze-meyve-muhallebi-yoğurt gibi tüm farklı lezzetlere  alışabilmesi için bu her gün bu 4 öğünden herhangi 2’si dönüşümlü olarak verilebilir. 2013 yılından beri uygulanan bu yeni yaklaşıma göre eğer anne sütü bolsa da bulamaç şeklinde  hazırlanan bir kahvaltının da bebeğe verilmesi gerekmez.

Ek gıdaya geçişte, özellikle katı gıdaların verilmeye başlandığı dönemde bebekler dilleri ile besinleri itebilir. Bebeklerin istem dışı yaptıkları bu hareket genellikle 6-7 aydan sonra düzelir. Bebeğiniz ek gıdaları sevmedi diye endişelenmeyiniz.

Çocukların beslenme durumu en iyi kilo alışları ile değerlendirilir. Bunun için çocuğunuzu düzenli sağlık kontrollerine götürünüz.

EK GIDALAR:

Çocuğu değişik tatlara ve kıvamlara alıştıran, ileri yaşlar için kolay yeme alışkanlığı kazandıran,  besleyici değeri yüksek besinlerdir. Bu dönemde verilecek ek besinler meyve püresi, sebze püresi, muhallebi, yoğurt, peynir, reçel, bisküvi, ekmek, yumurta gibi yiyecekleri içerir,

  • Ek besinler kaşıkla az miktarlarda başlanarak verilir, daha sonra öğün haline getirilir.
  • Yeni deneyeceğiniz yiyecekleri çocuk aç iken alışık olduğu yiyeceklerden önce veriniz.
  • Ek besinlerin hepsine aynı haftada başlamayınız.  Yeni besinleri en az 3-4 gün aralıklarla çocuğunuzun beslenme programına ekleyiniz.
  • Yeni verilecek yiyeceklerin alerji yapıp yapmadığına dikkat ediniz. Şüphelenilen gıda çocuğa verilmediği zaman belirtilerin geçip geçmediğini kontrol ediniz.
  • Bebeğinize hiçbir zaman şekere veya reçele batırılmış yalancı meme vermeyiniz.
  • Çocuğunuzun hoşlanmadığı önemli yiyecekleri 2-3 haftalık aralarla zaman zaman  tekrar vermeyi deneyiniz.
  • Bebeğinize vereceğiniz tüm yiyeceklerin temiz ve taze pişmiş olmasına dikkat ediniz.
  • Bebeğinizin  iştahına saygı  gösteriniz.

Aşağıdaki videoda Uzm. Dr. Duygu Gür Ünal “Ek Gıdalarla birlikte emzirme düzeni” hakkında bilgiler  veriyor.

  • Bebeğinize 12.  ayın sonuna kadar kaynatılmış su veriniz.

Bebekler için yasak gıdalar

  • Bebeğinize 1 yaşına kadar inek sütü vermeyiniz (Şişe süt,  kutu süt gibi pastörize diye adlandırılan sütlerin de inek sütü olduğunu unutmayınız)
  • Bal-çilek-kuruyemiş-balık  harici  deniz  ürünleri 1  yaşa  kadar  verilmeyecek diğer  gıdalardır. 8 aydan  sonra  ceviz ezilerek  yemeklerin  içine  karıştırılabilir,  bu  balık  yiyebileceği  yaşa  kadar  zengin  bir  Omega 3  kaynağıdır.

İlk başlanacak ek gıdalar

Meyve püresi:

6  aydan  sonra , elma, şeftali, muz gibi meyvelerin püreleri, 1-2 tatlı kaşığından başlanarak verilir ve yavaş yavaş arttırılır. Bu  püreler  üzüm suyuyla,  8  aydan  sonra  mandalina-portakal  suları  ile  biraz sulandırılabilir.

Hazırlanışı: Çocuğa ilk verilecek meyve mevsimine göre elma-muz veya şeftalidir.  Meyveler iyice yıkanılır, kabukları soyulur, cam rendede rendelenir. İmkan  yoksa rondo  ve  blendır da  kullanabilirsiniz. Günde bir veya iki kez öğün aralarında olmak üzere yarım muz veya orta büyüklükte bir meyve verilebilir. Meyve pürelerine şeker eklenmemelidir. Meyve püreleri yoğurt ile karıştırılarak bir öğün olarak verilir. Biberonla  meyve  suyu  verilmemelidir,  bu  ileride  biberon  çürüklerine  yol açabilir. 

Muhallebi:

4-6 ayda başlanır. Genellikle akşam öğünü olarak,  çocuğun   yatma  saatine  göre  20:00-22:00 saatleri arasında verilir,  bu  daha  uzun  uyumaya  yardımcı  olabilir.

Hazırlanışı: 1 su bardağı su ve yaklaşık 3 tatlı kaşığı pirinç unu karıştırılarak su muhallebisi yapılır. Ateşten indirilir, hafif soğuduktan sonra 6 ölçek hazır mama toz halinde katılır.  Gerekirse tel süzgeçten geçirilir. Ancak  bazı  bebekler  bu  miktarı  yiyemeyeceğinden  bu  1/3 veya  ¼  oranında  azaltılarak  da  yapılabilir. Hazır  kaşık  mamalarından  sütlü-pirinçli  en  sade  olanı  da  bunu  yerine  verilebilir. Yaşı  ilerledikçe diğer  farklı  çeşitteki  kaşık  muhallebileri  de  verilebilir. En  geç  7 ay dolunca  tahıllı  muhallebilere  de  geçilmelidir. Tahıla  geç  başlanması Çölyak  hastalığı  riskini  arttırabilir.   Tatlı  sevmeyen özellikle  de  peynir  seven  bebekere  suyla  pişirilen  pirinç  ununa  1-2  tatlı  kaşığı  labne  peynir ½  tatlı  kaşığı  tereyağ ile değişik  lezzette  ancak  yine  doyurucu  muhallebiler de hazırlanabilir.  

Yoğurt:

4-6  ayda Genellikle ikindi öğünü ek gıdası olan yoğurt,  muhallebi yerine de verilebilir.
Hazırlanışı: Süt kaynatılır, elin dayanabileceği sıcaklığa (40 C) kadar soğutulur. Bir litre süte 1-2 çorba kaşığı süt içinde sulandırılmış bir çorba kaşığı yoğurt maya olarak eklenir ve yavaşça karıştırılır. Hareket ettirmeksizin sıcak bir yerde 4 saat bekletilir. Her  zaman  imkanınız  yoksa bazı  günler güvenilir   tesislerde  üretilen hazır  yoğurtları  da  verebilirsiniz. 

Sebze püresi :

6 ayda muhallebiye başladıktan 1-2 hafta sonra (ancak iyi kilo alan bebeklerde muhallebiden önce) genellikle öğle öğününde 1-2 tatlı kaşığından başlanarak yavaş yavaş artırarak verilir. Sebze  püresi kaşıktan  dökülmeyecek  kıvamda  olmalıdır.

1 orta boy havuç,  1 orta boy patates, 1 tatlı kaşığı pirinç konarak iyice  yumuşayana  kadar ağzı kapalı kapta pişirilir. Tel süzgeç veya blender’dan geçirilir. Bu püreden önce yarım çay bardağı ile başlanır,  çocuğun isteğine göre yavaş yavaş artırılarak verilir. Doyacak miktarda yiyebilene dek öğünler anne sütü ile tamamlanır.

İlk  haftadan  sonra  içine  1  tatlı  kaşığı  zeytinyağı  eklenebilir. Damak  tadı  gelişmiş  bebekler  bu  düz  püreyi  sevmezlerse, zeytinyağı  yerine ½ tatlı  kaşığı tereyağı ve/veya peynir  seven  bebeklere  1  tatlı  kaşığı  tuzsuz  labne  peyniri  de  eklenebilir.

3.  haftadan  sonra mevsim sebzeleri eklenerek içerik zenginleştirilir. Çeşit  çok  artınca  farklı  2’li  3’lü  gruplar  yapılabilir. Küçük kaplarda 1-2 gün buzdolabında saklanabilir. Ancak yeşil yapraklı sebzeleri (ıspanak, maydonoz, pazı vb. )günlük eklenip hemen tüketilmelidir. Yeşil yapraklı sebze içeren çorbalar bir kereden fazla ısıtılmamalıdır. 3-4  haftadan  sonra  hazırlanan sebze püresine tepeleme bir çorba kaşığı kıyma (3 kez çekilmiş) eklenebilir. 8  ay  dolduktan  sonra  tamamen  ezilmiş  püre  yerine çatla  ezilmiş  ufak  pütürler  içeren  püreye  geçilmelidir.

Daha sonra denenecek ek gıdalar

Kahvaltı:

Çocuk yukarıdaki besinlere alıştıktan sonra kahvaltıya başlanır. Anne sütü yukarıdaki önerilere  göre  bolsa  6-8  ay  arası  bulamaç  kahvaltıya gerek yoktur.  anne sütü  yoksa  4 öğüne  kahvaltı  da  eklenebilir.

Hazırlanışı: Peynir, reçel ya da pekmez, ekmek ya  da  bebe  bisküvisi  ile  hazırlanır. Daha akışkan bir kıvama getirmek amacıyla içine 30-60 ml hazır mama eklenmesi de uygun olacaktır. Tuzu çıkarılmış peynir(veya  tuzsuz  labne  peyniri) ile reçel veya  pekmez mama içinde ezilir ve karışıma ekmek içi ya  da  bebe  bisküvisi katılır.  Önce 1-2 tatlı kaşığı olarak başlanır ve giderek arttırılır. Kahvaltıya arzu edilirse 1 çay kaşığı tereyağ eklenebilir. En  geç 8  aydan  sonra  bu  bulamaç  kahvaltıdan  vazgeçip  tüm  tatları  ayrı  ayrı  denemesine  fırsat  verilmelidir.    

Et:

7-8 aylarda bir tepeleme çorba kaşığı pişmiş kıyma tavuk eti parçası blendırda ezilerek sebze püresi hazırlanırken içine eklenir.

Karaciğer:

7-8. ayda öğle öğünlerinde et ile değiştirilerek 10-15 günde bir kez olmak üzere verilebilir.  Hazırlanışı: Kuzu , koyun, dana veya tavuk ciğeri kullanılır. Karaciğer az tuzla suda haşlanır, veya  yağsız  tavada  ters-yüz  ederek  de  pişirilebilir,  zarı çıkarılır püre şeklinde sebze püresinin içine eklenir.

Köfte:

Baharatsız olarak hazırlanmış ızgara köfte veya terbiyeli-sebzeli köfteler ezilerek 8  aydan  sonra verilebilir.

Pilav,  makarna ve dolmalar:

8 aydan sonra yoğurt ile karıştırılarak verilebilir.

Su:

Genel olarak 6-8 aydan sonra bebeklerin hareketleri artar. Öğün aralarında da susayabilir. Susama  durumu  aldığı  anne  sütü  miktarına  göre  değişkenlik  gösterebilir. Su  ihtiyacı  için  çişli  bez  sayısı  ve  çişli  bezin  rengi  de  değerlendirilmelidir.  

Yumurta:

Katı pişmiş yumurta sarısı çocuk kahvaltıya alıştıktan sonra (7-8. ayda)1çay kaşığı olarak beslenme programına eklenir, yavaş yavaş arttırılır. Bir haftanın sonunda bebek günde bir yumurta sarısını yiyebilir. Sarısıyla alerjisi olmayan çocuklara 10 aydan  sonra yumurtanın beyazı da verilebilir. Ailesi  alerjik  olan  veya  bebekliğinde  aşırı  gaz  sancısı  olan,  bebek  egzeması  geçiren,  ya  da  tekrarlayan  bronşiolit  atakları  olan  ve  doktorunuzun  alerjiden  şüphelendiği  durumlarda yumurta  özellikle  de  beyazı  1  yaş sonrasına  da  ertelenebilir. 

Balık (kılçıksız) :

9-10 aydan sonra  öğle öğünlerinde püre şeklinde et yerine değiştirilerek verilebilir. Kiloyla  dilimle  satılan  çok  büyük  balık  yerine  tane  balık  tercih  edilmelidir. (Levrek,  çupra,  iri  mezgit,  sarıkanat,  lüfer gibi  balıklar  en  uygun  olanlarıdır)

Not: Hayvani  proteinleri  eklerken her  ay  farklı  birsini  denemek en  doğru  yaklaşım  olacaktır.

ÇAY-KOLA-KAHVE v. s:

Besleyici hiçibir değeri olmayan bu içeceklerin çocuk beslenmesinde yeri yoktur. Aksine diğer gıdaların ve özellikle demirin bağırsaktan emilmesini engelleyerek çocuğunuza zarar verebilir.

CEVAP VER

Please enter your comment!
Please enter your name here