Alışkanlık, davranışlarımızı, düşüncelerimizi yönlendiren ve zamanla da otomatik bir tepki haline dönüşen sonradan edinilen bir tutumdur. Alışkanlıklar doğuştan gelen bir durum değildir. Belirli bir süre tekrarlanıp kazanılan bir davranış biçimidir.
Çocuklara Kitap Okumaya Ne Zaman Başlanmalı?
Kitap okuma alışkanlığı da küçük yaşlarda kazanılan bir beceridir. Özellikle 0-6 yaş dönemi okunan hikayeler, masallar çocukların kitaba karşı olumlu bir yaklaşım kazanmasına yardımcı olur. Tam aksine zorlayarak kitap okutturma davranışı da çocuklarda kitaba karşı negatif bir ilişki kurmasına sebep olabilir. Kitap okumak, bireyin hayal dünyasının genişlemesine, farklı düşünme becerilerini edinmesine vesile olur. Kitap okudukça, zihnimizde farklı objeler yaratılır. Okudukça şekillenir ve canlanır. Beynimizde bir filme dönüştürürüz fakat filmlerde bize hazır olarak sunulandan farklı bir biçimde beynimizi çalıştırmaya başlarız. Gallius, “kitaplar sessiz öğretmenlerdir” olarak tanımlamıştır. Okudukça, yaşamdan kazandığınız anlamlar farklılaşır, bakış açınız değişir. Hayatı tek bir pencereden görmek yerine farklı yaşamların olabileceğini ve bunlarla nasıl baş edebileceğinizi öğrenirsiniz.
Aşağıdaki videolarda Uzm. Ped. Emine Eraslan, “Televizyon ve Çocuk” konusuyla ilgili bilgiler veriyor.
Çocuklarda kitap okuma alışkanlığı kazandırmak için küçük yaşta başlanılmalıdır. “Ağaç yaşken eğilir” cümlesi tam bu noktada söylenebilir. Hayal dünyası zengin olan çocuklara gece yatmadan önce okunan hikayeler farkında olmadan okuma alışkanlığı kazandırmanın ilk basamağıdır. Çocuklar, tekrar tekrar hikaye okumanızdan çok zevk alırlar. Aileler de bıkmadan okumaları gereklidir.
Kitap okumak düzenli ve sürekli olarak yapıldığı sürece alışkanlık haline gelir. Rol model olarak aldığı ebeveynlerin evde sürekli gazete, kitap okuması çocukların bu davranışı kendisinin de yapmasına araç olur. Evde hep beraber sürekli dizi, film vb izleyen çocuklarda da kitap okumak yerine televizyon izleme veya bilgisayar kullanma davranışı sıklıkla görülür. Bu da çocukların düşünme yerine önüne hazır olarak gelen bilgileri özümseme yapmadan doğrudan doğruya kabul etme eğilimi gösterir. Halbuki hepimiz düşünen varlıklarız. Merak edip araştırma, yeni bilgi öğrenme ve bu bilgileri kullanabilme yeteneğimiz vardır. Ne kadar çok bilgi araştırıp öğrenirsek bu bize yeni bilgiler edinmemize vesile olur.
Çocuklara Kitap Okuma Alışkanlığı Nasıl Kazandırırız?
- Mutlaka ebeveynler olarak rol model olmaya çalışın. Kitap okumayı sevmiyorsanız bile okuyormuş gibi yapın ve evde kitap okuma saati ayarlayın.
- Sevdiği kitaplardan başlayabilirsiniz. Kalın kitaplar yerine önce resimli ve kısa kitaplardan başlayın. Daha sonra yavaş yavaş sayfa sayısını arttırabilirsiniz.
- Okuduğunuz kitap hakkında tartışın. Bilgiyi kullanabilmesi için neden sonuç ilişkisi kurmasına yardımcı olun.
- Her boş zamanınız da televizyon seyretmek, bilgisayarda zaman geçirmek yerine kitap, gazete okuyun.
- Aylık dergi abonelikleri yaptırın.
- Kitap fuarlarına gidip oradaki yazarlarla çocuğunuzu tanıştırın, sohbet ettirip imza almasına yardımcı olun.
- Kütüphanelere üye olun. Çocuğunuzla beraber orada zaman geçirin.
- Her hafta kitapçılara gidip yeni hangi kitaplar çıkmış diye takip edin ve kitapçılarda daha fazla zaman geçirmesine izin verin.
- Okuyabileceği kitaptan daha fazla almamaya özen gösterin. Fazla alındığı takdirde okumadan alınan kitaplar olarak kütüphanenizde dururlar.
- Evinize mutlaka bir kütüphane kurun.
- Doğum günü gibi özel günlerde çocuğunuza hediye olarak kitap alın.
- Çocukların sınıf gazetesi, okul gazetesi, aile gazetesi hazırlamasına destek verilebilir.
Çocuğunuza “kitap oku” diye bir cümle kurmanız yerine okuduğu kitabı ile ilgilenerek ve paylaşımda bulunarak motivasyonunu arttırabilirsiniz.
