Disleksi Nedir?

Öğrenme Güçlüğü
Öğrenme Güçlüğü

Disleksi okuma yetersizliği ile seyreden bir öğrenme bozukluğudur. Disleksi olan çocuklar akıcı ve doğru bir şekilde okuyamazlar. Dolayısıyla bu çocuklar aynı zamanda okuduğunu anlama, imla ve doğru yazma konusunda da sorun yaşarlar.
Eğer çocuğunuzda disleksi olduğuna dair bir endişeniz varsa, eğer çocuğunuza teşhis konmuş veya okuldaki öğretmeniniz bundan şüpheleniyorsa adım adım aşağıda yazılanları izleyerek ne yapmanız gerektiğini  öğrenebilirsiniz.

Disleksi Nedir?

Disleksi hayat boyu devam eden ve kişinin okumasını zorlaştıran bir durumdur, tam olarak ne sıklıkta göründüğü bilinmese de çocuklardaki en sık öğrenme bozukluklarından biridir. Bazı uzmanlara göre %5-10 sıklıkta görülürken, kimileri de %17 gibi bir oranda bu belirtilerin görüldüğünü ifade ederler. Aradaki bu büyük farklar uzmanların disleksiyi ele alış şekli ile ilgilidir.

Temel olarak doğru ve akıcı okumada bir sorun yaşanmasıdır, disleksisi olan çocuklar okudukları şey hakkında bir şey sorulduğunda, cevap vermekte zorlanırlar ancak ilginç bir şekilde aynı metni kendilerine siz okursanız cevap vermekte zorlanmazlar. Haliyle disleksi olan kişilerde okuduğunu anlama, imla, yazma ve matematik başarısı  gibi başka sorunlar da ortaya çıkacaktır .

Bazıları bu sorununun temel olarak bir görme hatası olduğunu, harfleri ve geri plandaki yazıları ters gördüklerini iddia etseler de bu doğru değildir. Disleksinin öğrenmeyi olumsuz etkilediği, ancak bunun bir zeka problemi olmadığını bilmek çok önemlidir. Disleksi sorunu olan çocuklarda en az diğer arkadaşları kadar akıllıdır. Öğrenme bozukluğu olup da çok başarılı kariyer yapan bir çok insan vardır. Bu listeye dünyaca ünlü birçok sanatçı ve girişimci de dahildir.

Disleksi Belirtileri

Disleksi kişileri farklı derecelerde etkiler. Bu nedenle bulgular çocuktan çocuğa değişebilir. Kimi çocukta sadece okumadaki netlik ve akıcılıkta sorun varken, bazı çocuklarda yazmayı, matematik ve dil becerilerini de etkileyebilir.

Disleksi sorunu olan bir çocuktaki  ana sorun kelimenin şifresinin çözülmesidir. Kelimenin şifresinin çözülmesi, harfleri bir araya getirerek sesleri, daha sonra da bunu doğru ve akıcı bir şekilde okuma becerisi için kullanmaktır. Okul öncesi dönemde kelimelerin içindeki temel sesleri fark edememek şeklinde başlayabilir. Bazı çocuklarda bu o kadar hafiftir ki, ileri dönemlerde dil bilgisi, cümle kurma, cümle yapısı ve daha detaylı yazma becerilerinde sorun olana kadar fark edilmeyebilir.

Disleksinin olası bulgularından birisi de, hem sesli hem de kendi kendine okumaktan kaçınmaktır bu çocuklar okurken endişeli ve sinirli olurlar. Çocuğun yaşına göre belirtiler farklılık gösterebilir. Hadi gelin, yaşa göre bazı disleksi belirtilerine göz atalım.

Okul öncesi belirtileri

  • İki kelime arasındaki ses uyumunu kafiyeye anlamakta zorluk çekebilir
  • Bir kelimenin başlangıç sesini çıkarmakta zorluk yaşayabilir
  • Yeni kelimeler öğrenmekte zorlanabilir
  • Harfleri tanımakta ve sesleriyle eşleştirmekte zorlanabilir
  • “Hayvan” yerine “Havyan”, “kapı” yerine “takı” gibi kelimeleri yanlış söyleyebilir
  • Birbirine benzer nesnelerin isimlerini karıştırabilir, çatal yerine kaşık diyebilir
  • Konuşma ve kelime hazinesi yaşıtlarından daha az olabilir

Sonuç olarak disleksinin erken uyarıcı bulgularından birisi de, dil gelişimindeki geriliktir. Evde ve okulda komutları tam olarak takip edip, doğru tepkileri veremeyebilir.

Okul dönemi belirtileri

  • Sıklıkla imla hataları yapar
  • Sıklıkla cümleleri ve paragrafları tekrar tekrar okur
  • konuşmasına göre okumadaki akademik seviyesi çok daha düşüktür.
  • Bu çocuklar yavaş okur
  • Ev ödevlerine bitirmesi çok zaman alır
  • Okulda utandığı için sesli okumaktan kaçınır
  • Sürekli “ııımmm, eeeee” gibi zaman kazanma heceleri kullanır
  • Yazarken de zorluklar, aynı kelimeyi arka arkaya yazdığında farklı şekillerde yazabilir.

Disleksi Tedavisi

Disleksi teşhis ve tedavisi genellikle çocuk psikiyatrisinin ilgilendiği bir konudur. Aslında tam olarak kesin bir tedavisi yoktur,  birlikte görülebilecek bazı durumlar ve teşhis konursa bunların da tedavi edilmesi gerekir. Disleksi tanısında dikkat etmek gerekir, dikkat eksikliği, hiperaktivite bozukluğu, yavaş konuşma ve bazı işitme sorunları, disgrafi diskalkuli gibi sorunlar sıklıkla disleksi ile birlikte görülebildiği gibi, disleksi ile de karıştırılabilir. O yüzden uygun uzmanlar tarafından ayrıntılı incelenmeden teşhis konulmalıdır.

Disleksi ile ilgili sorunlar okuma ve öğrenme bozuklukları genellikle yaşın ilerlemesiyle hafifler. Ancak her zaman yaşıtlarına göre daha yavaş okuma veya daha sık imla hatası yapma gibi sorunlar kalıcı olabilir. Tedavide yapılabilecek tek şey özel eğitim programlarıdır. Bunun için özel olarak hazırlanmış oyunlar, özel eğitim kurumları ve bazı eğitim programlarından faydalanılır

Disleksi İçin Evde Neler Yapabilirsiniz?

  • Çocuğunuzu sürekli motive edin, başarılarından dolayı onu kutlayın, asla kendine olan güvenini sarsacak davranışlarda bulunmayın.
  • Bu konuda özel hazırlanmış oyunlar seçerseniz, çocuğunuzun tedavisine büyük faydası olacaktır.
  • Çocuğunuz başta hatalı da okusa sabırlı olmalısınız, çocuğunuz çekinse bile sesli okumasını isteyin. Böylece hem kendisi hem siz yanlışları daha kolay fark edebilir ve doğrusuyla değiştirebilirsiniz. Sonuç olarak yüksek sesle okumak disleksi için oldukça önemli bir alıştırmadır.
  • Lütfen çocuklarınızı başka kişilerin çocuklarıyla mukayese etmeyin. Bu durum zaten bütün çocuklara zarar verir, ancak disleksisi olan çocuklar için bu çok daha büyük bir travma olabilir
  • Çocuğunuzun durumu hakkında okul yönetimi ve öğretmenini bilgilendirmekte fayda vardır. Gerçi onlar da genellikle bu tür durumlarda nasıl davranılması gerektiğini bilirler, ancak çocuğun yanlışlıkla tembel damgası yememesi için bu önemlidir.
  • Çocuğunuz güzel okumayalabilir, ancak mutlaka kendine göre başka yetenekleri vardır. Çocuğu yetenekli olduğu  alanlara yönlendirerek, başarılarını kutlarsınız çocuğunuzun da kendine olan güveni artacaktır.
  • Çocuğunuzun odasındaki ders masasında dikkatini dağıtacak nesneleri cisimleri ortadan kaldırmak, onun iyileşme sürecine katkıda bulunacaktır.

Aşağıdaki videoda Uzm. Psk. Mürvet Ülkü, “Öğrenme Güçlüğü” hakkında bilgiler veriyor.

CEVAP VER

Please enter your comment!
Please enter your name here