Meningokok Menenjit Aşısı Türkiye’de

Meningokok Menenjit Aşısı Türkiye'de
Meningokok Menenjit Aşısı Türkiye'de

İçindekiler

Ölümcül Menenjitin Sorumlusu “Meningokok” Bakterisi

Ölüme ve kalıcı sakatlıklara yol açabilen meningokok bakterisi, Türkiye’deki menenjit vakalarının yüzde 61’inden sorumlu tutuluyor. Hastalıktan, bebeklere 9 aylıktan itibaren uygulanabilen ve 4’lü konjuge meningokok aşısı ile korunmak mümkün.

Bir yaş altı bebeklerde ateş, iştahsızlık, etrafla ilgisizlik, bazen aşırı uyarılma gibi genel  belirtiler ile sinsi seyrettiğinden tanı zorlaşabiliyor. Daha büyük çocuklarda ateş, baş ağrısı, ishal ve kusma şeklinde ortaya çıkabiliyor. Ense sertliği ise menenjit hastalığının en önemli belirtilerinden biri.

Meningokoksemiye bağlı menenjit geliştiğinde bu genel belirtilere bir de vücutta siyah-morumsu noktacık şeklinde,  başlayıp giderek  büyüyen  adeta  harita  halini alan bir döküntü de ekleniyor.Bu  döküntüler ilerleyerek bacak ve kol gibi  uzuvlarda dolaşım  bozukluğuna  yol  açabiliyor.

Sonuç olarak kalıcı sakatlık ve ani ölümle sonuçlanabilen bu ağır menenjit türüne karşı çocukluk döneminde yapılacak aşılama oldukça önemli. Türkiye’de şu an aşı takviminde menenjite yol açan Hemofilus influenza tip B ile pnömokok tipleri yer alıyor. Bu  aşı  şimdilik  özel  aşı  katerisinde, Meningokok bakterisine karşı aşının, vatandaşlarca yaptırılması gerekiyor.
Meningokok bakterisi  ve  aşısı  hakkında  daha  detaylı  bilgi  almak için  Hacettepe Üniversitesi (HÜ) Çocuk Hastalıkları ve Enfeksiyon Uzmanı Prof. Dr. Mehmet Ceyha’a bazı  sorular  yönelttik.

Hocam, Menenjit ve Meningokoksemi nasıl bir hastalıktır?

Menenjit beyin ve omuriliği çevreleyen zarlarda enfeksiyon gelişmesiyle kendini gösterir, hastalığa neden olan faktör %88 ihtimalle kandan geçmektedir. Menenjite, meningokok, pnömokok, Hemofilus infulenze tip B isimli üç farklı  türde bakteri neden olmaktadır. Menenjit ne  yazık ki %5-20 ölüm, %40 sakatlıkla sonuçlanan bir  hastalıktır. Bu bakteriler içinde en tehlikeli olanı meningokoktur. Bu bakteri kana karışarak, meninkosemi dediğimiz oldukça ağır seyreden ve ölüm oranı yüksek bir hastalığa yol açmaktadır. Bu durumda ölüm riski %30’lara kadar çıkmaktadır. Bu  bakteri solunum yoluyla bulaşır ve yaş arttıkça taşıyıcılılık ihtimali de giderek artıyor.

Aşağıdaki videolarda Uzm. Dr. İsmail Gönen, “Çocukluk Dönemindeki Aşılar” hakkında bilgiler veriyor.

Hocam  son  yıllarda Türkiye’deki menenjitlerden daha çok meningokokların  sorumlu olduğunu  biliyoruz, bunun  sebebi nedir acaba?

Menenjitten korunmak için aşı yapılması bir gereklilik.  Hastalığa yol açan infulanza B aşısı 2006, pnömomok ise 2009’dan itibaren Türkiye’nin ulusal aşı programına alındı. Buna  bağlı olarak  menenjite  neden  olan  mikrop  dağılımında da  ciddi değişiklikler  oldu.

Son yıllarda yapılan çalışmalara göre, Hemofilus infulanza tip B en son geçen yıl 2 vakada tespit edildi, aşı  sonucu pnömokoka bağlı menenjit vakaları da azalma eğiliminde.  Bu  yüzden  de Türkiye’de şu anda görülen menenjitlerin, büyük  çoğunluğu meningokok bakterisine bağlı olarak ortaya çıkıyor. Ülkemizdeki menenjit vakalarının yüzde 61’inden meningokok, yüzde 33’ünden pnömokok, yüzde 2’sinden Hemofilus infulenza tip B ve kalanından da diğer mikroorganizmalar sorumlu. Muhtemelen önümüzdeki birkaç sene içinde menenjitlerin çok daha fazla kısmının meningokoka bağlı olacağını göreceğiz.

Meningokoksik menenjit daha çok kimlerde riskli, hacca gidenlerle ilgisi var mı?

Öncelikle hastalığın 5 yaş altındaki çocuklarda daha öldürücü olduğunu belirtmeliyim. Menenjit daha sık küçük çocuklar ve askerlerde görülen  bir  hastalık. Küçük çocuklara ise daha çok hacılardan bulaşmaktadır. Hacılar, aşı ile korunuyor, ancak hacı adaylarına yapılan mevcut aşı mikrobun boğazda taşınması önlemiyor. İleride hacılara da konjüge  aşı  yapılırsa  bu  sorun  çözülebilir.

Bu aşı ABD ve Avrupa ülkelerinde uygulanıyor mu?

Menenjitte en tehlikeli olan meningokok bakterisinin 5 ayrı tipi var. Aşılar da her ülkede en sık görülen tiplere göre belirleniyor. Meningokokal hastalığa karşı korunmanın en etkili yolu aşılanmadır. Ülkemizde W, B ve A tipleri mevcut. Tek tip C aşısına, ülkemizde sık görülmediği için ihtiyacımız yok.
Türkiye’de A, C, Y, W-135 4’lü konjuge meningokok aşısı ile korunmak mümkün. B tipi için ise henüz aşı geliştirme çalışmaları sürüyor. ABD’de 2005’te aşı takvimine alındı, yani  aşı  yeni  bir aşı değili 8  yılda 50 milyondan  fazla  doz  uygulandı. Avrupa’da  bu  yıl  ruhsat alındığından Avrupa’ya ve Türkiye’ye de yeni girdi. Aşının, Türkiye’de rutin aşı takvimine girip girmeyeceği görüşülüyor. Şimdilik ailelerin kendilerinin yaptırması gerekiyor.

Hocam dörtlü konjüge aşının doz sıklığı nedir, diğer aşılarla birlikte yapılabiliyor mu?

Türkiye’deki en sık görülen bu bakteri tiplerine koruma sağlayan aşı taşıyıcılığı da engelliyor.Piyasada  bulunan bir  marka 9-23 aylık çocuklara en az 3 ay arayla 2 doz; 2-11 yaşına kadar olan çocuklara ise tek doz yapılması gerekiyor. Başka bir  marka  da 12 aydan  itibaren 55 yaşa kadar  yapılabilmektedir.   Bu aşı, kızamık, kabakulak, hepatit A ve su çiçeği gibi aşılarla birlikte de yapılabiliyor.

CEVAP VER

Please enter your comment!
Please enter your name here